Veel, zo niet alles in je leven, wordt bepaald door je zelfvertrouwen. Het is de belangrijkste pijler. Je begint niets wat van belang is zonder zelfvertrouwen en je geniet nergens van in het leven zonder zelfvertrouwen.
Een gezond, gelukkig en succesvol leven is grote mate afhankelijk van het vertrouwen dat je hebt om jouw levensopgaven te vervullen. Je kunt dan gepast omgaan met alle grote en kleine dingen die op je pad komen; de mooie maar ook de minder mooie.
Herkennen en erkennen
De eerste stap naar meer zelfvertrouwen is je eigen onzekerheid herkennen. Onzekere gevoelens zijn onderdeel van wie je bent als mens. Verberg je onzekerheid niet, voel het en laat het toe. Echt zelfvertrouwen ontwikkelen betekent niet alleen herkennen ook erkennen.
Het versterken van je zelfvertrouwen is de volgende stap.
Zes handvatten
Dit artikel (leestijd ca. 10 minuten met winst voor het leven) reikt je zes handvatten aan om je zelfvertrouwen blijvend te vergroten; op weg naar meer levensgeluk. Een mooier cadeau kun je jezelf niet geven.
Wat is zelfvertrouwen?
Zelfvertrouwen is moed, een bepaalde durf die voortkomt uit zekerheid over je capaciteiten, over je kernwaarden en je doelen in het leven. Je hebt, vanuit die moed, het gevoel dat je (1) de moeite waard bent, je hebt (2) geloof in jezelf en je bent (3) tevreden met de keuzes die je maakt. Dat is het.
Zelfacceptatie
Onder de genoemde drie lagen zit nog een vierde diepere, onmisbare laag; zelfacceptatie. Zelfvertrouwen zonder zelfacceptatie is een vierkante cirkel … en … vierkante cirkels kunnen niet.
Zelfacceptatie is jezelf en je zelfbeeld volledig, maar dan ook voor de volle 100% accepteren. Accepteren is vooral illusies loslaten.
Ziet jouw zelfvertrouwen (die 4 lagen) er zo uit? Heel fijn voor je. Maar voor velen is het helaas niet de realiteit.
Zonder volledige zelfacceptatie ben je altijd bezig met een innerlijke strijd. Je moet immers mooier, charmanter, geliefder, rijker, slimmer of wat dan ook zijn. En aangezien je dat (nog) niet bent, ervaar je stress en tekortkomingen.
Je kunt van jezelf geen afscheid nemen dus ben je 24 uur per dag in het gezelschap van iemand die zichzelf en zijn zelfbeeld niet accepteert. Hoe frustrerend en energievretend is dat.
Je hebt, mag ik aannemen, geen moeite met het omarmen van je goede eigenschappen en je sterke kanten, maar het accepteren van je slechte eigenschappen en je zwakke kanten is het probleem. Maar dáár gaat het wel om.
Als ik bijvoorbeeld echt accepteer dat ik verlegen mag zijn of dat ik introvert mag zijn, dan is er plotseling rust, overgave en een goed gevoel. Warempel, het is prima om wat eenvoudiger te zijn. Hé, het is helemaal oké om minder naar buiten gericht te zijn.
Het is accepteren hoe je echt bent. Het mag van je. Weg is dan de weerstand. Weg is je zelfkritiek en weg is het slechte gevoel over jezelf.
Andere drive
Wil je je, na zelfacceptatie dan niet meer ontwikkelen? Natuurlijk wel, maar vanuit een andere basis. Eerst kwam je in beweging vanuit onvrede, vanuit hebberigheid en bang zijn om iets te missen. Nu is je drive interesse, liefde en aandacht voor je onvolmaakte zelf.
Veel échter, veel dichter bij jou en daarom veel minder vermoeiend, veel leuker en veel effectiever.
Maar hoe krijg je nou een gezond en blijvend zelfvertrouwen?
Deze 6 handvatten gaan je helpen
# 1 Zoek als eerste al je denkfouten, daag ze uit en vervang ze
# 2 Relativeer … en wat dan nog ..?
# 3 Accepteer eerst jezelf en verander dan pas
# 4 Stop je zelfsabotage
# 5 Stop je perfectionisme en zelfkritiek
# 6 Oefen je ‘zelfvertrouwenspier’
ad # 1 Zoek als eerste al je denkfouten, daag ze uit en vervang ze
Denkfouten
Negatieve gedachten over jezelf zijn nooit productief, zijn vaak absoluut en extreem. Het is een zeer partijdige waarheid. Het is jouw irrationele overtuiging.
Je bent onzeker omdat je jarenlang deze overtuigingen en het systeem van gedachten dat ze definieert hebt gekoesterd.
Bijvoorbeeld; ik ben niet mooi genoeg, ik ben verlegen, ik ben niet geliefd. Het zijn zelfbedachte beperkingen die je zelfvertrouwen ondermijnen.
Een irrationele overtuiging (denkfout) is een gedachte die (1) niet waar is (er is geen bewijs voor), die je (2) niet helpt om een doel (bv. meer zelfvertrouwen) te bereiken en die je in een (3) ongewenst zelfconflict brengt (ik ben verlegen).
Je onvolmaaktheid omarmen
Wat je weerstaat en blijvend aandacht geeft groeit. De uitdaging is je zwakke kanten liefdevol en met begrip te benaderen. Pas dan verdwijnt die weerstand en kun je verder groeien.
Bijvoorbeeld:
Je vertaalt een zelfbenoemde zwakke kant (ik durf in een groep niks te zeggen) in een identiteit (ik ben verlegen). Er is echter een groot verschil tussen wat je kunt en wie je bent. Maar voor jou is dat eigenlijk hetzelfde. Het is een generalisatie en een misplaatste zelfbeschuldiging. Dat is je valkuil, maar hierin zit ook de uitdaging.
Uitdaging
Hoezo verlegen? Hoezo niet voldoende durf?
Is dat geturfd? Is daar onderzoek naar gedaan? Is dat bewezen?
Daag deze gedachte (ik ben verlegen) uit aan de hand van bv. bovenstaande vragen en vervang ze door realistisch, relativerende, positieve en genuanceerde gedachten. Bijvoorbeeld: Ik mag dan in discussies stilletjes ogen, maar bij feestjes ben ik wel de spil, alles behalve verlegen en een gangmaker.
Zo heb je waarschijnlijk x-tig negatieve gedachten. Doe zelfonderzoek, spoor ze bij jezelf op en vervang ze door positieve gedachten. Spreek die iedere ochtend 30 dagen lang hardop voor de spiegel uit.
Spreek die iedere ochtend 30 dagen lang hardop voor de spiegel uit
‘Kijk’ naar de lastige situaties in je leven, waar loop je tegen aan? Wanneer schiet je in de emoties? Wanneer haalt iemand een trigger over waardoor er altijd en automatisch een zelfde soort reactie (gedachte-gevoel-gedrag) van jouw kant volgt? Dan zit je bovenop een irrationele gedachte; een belemmerende overtuiging.
Hier zijn er een aantal mogelijke irrationele gedachten (denkfouten) over jezelf:
• Dwingende gedachten
… Het moet zo gaan … Het kan niet anders…
• Overdrijvingen of bagatelliseren
Je vergroot het belang van zaken (zoals bijvoorbeeld jouw fouten of iemand anders zijn successen) of je maakt ze juist overdreven klein (je eigen kwaliteiten of iemand anders zijn minder sterke punten).
• Generalisaties
Je ziet een enkele negatieve gebeurtenis als een oneindig patroon van mislukkingen. …Iedereen zal wel weer tegenwerken… Dat is altijd zo…
• Gedachten lezen
Je interpreteert bepaalde zaken negatief terwijl er geen feiten zijn om je conclusie te ondersteunen. …Ze zullen wel weer denken… Die zal me zeker belachelijk vinden…
• Toekomst voorspellen
… Het zal wel altijd zo blijven… Dat zal wel nooit veranderen… Dat zal ik wel nooit leren…
• Zwart-wit en alles-of-niets denken
Als je niet perfect presteert zie je jezelf als een totale mislukking.
…Het is het een of het ander…
• Zelfbeschuldigingen en diskwalificatie van het positieve
Je verwerpt positieve ervaringen door te stellen dat ze er om de een of andere reden niet toe doen. …Geluk gehad…
• “Moet”-uitspraken
Je probeert jezelf te motiveren door in termen van “moeten” te denken. Alsof jij pas iets kunt wanneer je daarvoor eerst jezelf mentaal belast. Het regelrechte gevolg van “moeten” is kramp, stress en een schuldgevoel.
• Personalisatie
Je ziet jezelf als de oorzaak van een negatieve gebeurtenis waar jij feitelijk niet
verantwoordelijk voor bent.
ad # 2 Relativeer … en wat dan nog ..?
Verken grondig de gedachte: En wat dan nog? Wat geeft het om op voornamelijk te zwijgen in een discussie? Dat overleef je. Wat geeft het om niet overal een mening over te hebben? Is dat zo erg? Wat is het ergste wat je daarin kan gebeuren?
Heb niet de illusie dat je perfect moet zijn. Dat hoeft van niemand. Toch ook niet van jezelf?
ad # 3 Accepteer eerst jezelf en verander dan pas
Het is een valkuil om te denken dat je eerst moet veranderen om jezelf te accepteren. Het is namelijk precies andersom; accepteer eerst jezelf en de innerlijke strijd stopt.
Wees aardig voor jezelf en accepteer wie je bent: totaal, voor 100%.
Is geen hogere wiskunde. Kost geen studie, maar je moet wel ergens besluiten dat je er mag zijn, met alles erop en eraan.
ad # 4 Stop je zelfsabotage
We beschermen ons zelfbeeld graag met de gedachte dat later -dus nu nog niet- een beter moment is voor een besluit. Het uiteindelijke resultaat werkt echter averechts. Het blijft het toch ergens frustrerend in je achterhoofd zitten, terugkomen en knagen. Het ondermijnt je zelfvertrouwen.
Wat is jouw trukendoos? Welke smoesjes verzin jij? Hoe vaak stel jij iets uit? Waarom?
Neem een besluit, linksom of rechtsom; dát geeft energie. Of je doet het of je doet het niet, maar blijft jezelf niet pijnigen en je zelfvertrouwen straffen. DOE. Actie kweekt meer inspiratie dan inspiratie actie kweekt.
ad # 5 Stop je perfectionisme en zelfkritiek
Natuurlijk is het goed om iets goed te willen doen, vooral als het om belangrijke zaken gaat. Maar wat als het nooit goed genoeg is?
Zodra angst om niet perfect te presteren de overhand krijgt is er sprake van afwijkend gedrag. De angst om te falen gaat overheersen. Dan levert het geen betere prestaties op maar werkt het juist belemmerend en blokkerend. Het zuigt je leeg en sloopt je zelfvertrouwen.
Hoe goed jouw inspanningen ook bedoeld zijn, voor de omgeving is het vaak doodvermoeiend te moeten leven met iemand die eigenlijk nooit tevreden of ontspannen is.
Bedenk; de hoofdlijnen zijn belangrijk, zwak zijn is een sterkte bod en er mag ruimte zijn voor twijfel.
ad # 6 Oefen je ‘zelfvertrouwenspier’
Zelfvertrouwen is niet aangeboren. Het is als een spier die je kunt het trainen en oefenen. Het is je referentiekader vergroten, het is ervaringen opdoen en je angst overwinnen door te DOEN en te OEFENEN. Als je iets voor de tiende keer doet is dat veel minder spannend en stresserend dan bij de eerste keer. Doe het dus 10 … keer.
• Stel prikkelende, maar realistische doelen
Probeer niet alles te kunnen. Verlaag j eisen. Als je eisen te hoog zijn, kun je je steeds een mislukkeling voelen. Zorg dat je geniet van de dingen die je kunt. Maar probeer ook iets te doen dat net te moeilijk voor je is. Wat je al kunt maar dan net iets meer. Hoe meer positieve ervaring met het slagen in uitdagingen, hoe meer zelfvertrouwen je opbouwt.
• Stop met negatief praten over jezelf en anderen
Negatief praten over jezelf en anderen is zwemmen in de modder. Het voelt niet lekker, je wordt er vies van en je voedt negativiteit.
• Vergelijk jezelf niet met anderen, maar énkel en alléén met de vroegere versie van jezelf
Waarin ben je gegroeid? Wat kan je nu beter? Waarin ben je sterker geworden? Wat gaat nu makkelijker? Waar wil je komen?
• Doe iedere dag iets goeds voor je lijf
Doe iedere dag iets dat goed is voor je lijf. Ga naar de sauna, ga 5 kilometer wandelen, gebruik een gezichtsmasker, maak 15 push ups, laat je masseren.
• Werk aan je houding en let op je lichaamstaal
Ga rechtop zitten en claim ruimte met je lichaam. Schouders naar achteren, je hoofd rechtop en je borst vooruit.
• Ken je positieve eigenschappen
Schrijf al het goede van jezelf ( ik ben … en ik heb … ) op een lijstje. Wees niet bescheiden. Zeg ze 4 weken, iedere ochtend hardop tegen jezelf.
• Als je niet lekker ruikt kun je er nooit goed uitzien
Verzorg je goed en besteed aandacht aan je uiterlijk.
• Accepteer complimenten, geef complimenten en vraag naar feedback
Het voelt goed om je waardering voor anderen uit te spreken en je krijgt er waardering voor terug.
• Investeer in persoonlijke groei
Investeer actief in persoonlijke ontwikkeling. Lees boeken, artikelen, volg een assertiviteitstraining, laat je coachen.
• Help anderen
Anderen helpen is jezelf helpen. Het geeft je een goed gevoel iets voor een ander te kunnen betekenen. Je zelfrespect en je zelfvertrouwen groeien.
Vooral dit
Kijk kritisch naar alles wat je probeert te verleiden en hebberig probeert te maken; bv. reclame en sociale media. Vraag je hardop af wat het bijdraagt aan je zelfacceptatie, aan je zelfvertrouwen en daarmee aan je geluk.
Werk aan de overtuiging: … “Ik ben goed zoals ik ben…”.
Voorwaar geen eenvoudige opgave.
Ik ben goed zoals ik ben en dat mag iedereen zien
Stel je voor
Hoe heerlijk zou het zijn om een diep en blijvend vertrouwen in jezelf te hebben. Om te weten dat je het waard bent om succesvol, geliefd èn gelukkig te zijn? Hoe zou het voelen om in jezelf te geloven, je keuzes te omarmen en tevreden te zijn met jezelf; precies zoals je bent en verlangt naar wat je al hebt.
Ga er, bij gebrek, dus iets aan DOEN. Nu, vandaag nog!
Ik help jou om met meer zelfvertrouwen het beste uit jezelf te halen.
